Prafia Św. Józefa Oblubieńca NMP
w Czerwonce-Leszczynach

histora artykuł rozwijany

Powstanie parafii

Miejscowość Czerwionka od XIII wieku wchodziła w skład parafii  św. Jerzego w Dębieńsku. Dopiero w 1907 roku zaczęto sprawować msze święte niedzielne dla wiernych w cechowni kopalni „Dębieńsko' w Czerwionce. Sytuacja ta trwała do 1915 roku, kiedy to celebrowanie niedzielnej Eucharystii przeniesiono do prawego skrzydła w nowo wybudowanej Szkole Podstawowej im. Chrystusa Króla w Czerwionce. Cały czas jednak mieszkańcy Czerwionki marzyli o budowie nowego kościoła. 1 lutego 1923 roku decyzją Kurii utworzono samodzielną parafię p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Czerwionce. W tym celu adaptowano hotel robotniczy kopalni „Dębieńsko' na potrzeby kultu. Prace przy adaptacji hotelu robotniczego zakończono w 1926 roku. Powstały w ten sposób kościół istnieje po dzień dzisiejszy.

 

W „Gościu Niedzielnym' z8 sierpnia 1937r. czytamy:

„...Jest to jedna z najmłodszych parafii naszej diecezji. Jeszcze wielu pamięta czasy, gdy musieli chodzić na nabożeństwa do Dębieńska albo gdy odprawiały się Msze Św. w szkole. Z radością witano decyzję   Arcypasterza dla tej tak wielkiej osady robotniczej, liczącej obecnie 5000 katolików. Pierwszym proboszczem parafii jest ks. Jan Komraus. Pod jego energicznymi, ale i dobrotliwymi rządami zakwitło życie religijne i organizacyjne. Od szeregu lat pracuje przy boku księdza proboszcza wikary. Nabożeństwa odprawiają się obecnie w prowizorycznym, ale bardzo pięknym kościółku. Istnieje jednak projekt nowego, wspaniałego kościoła w gotyckim stylu, którego budowa wnet będzie rozpoczęta. Szczęść Boże dzielnym katolikom w Czerwionce i ich zacnym księżom do wielkiego, zbożnego dzieła...'

 

Czasy powojenne nie były przychylne dla budowy nowych świątyń i innych obiektów sakralnych. Mimo to wierni przystąpili do gromadzenia materiałów budowlanych. Ze względu na trudności, czynione przez ówczesne władze i zarząd kopalni, nagromadzony z wielkim trudem materiał został przekazany na budowę katedry Chrystusa Króla w Katowicach. Na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych zaistniała także możliwość budowy nowego kościoła - miał stanąć przy ulicy 3 Maja w Czerwionce. Jednak i tym razem do realizacji zamierzeń parafian nie doszło. Mimo wszystko mieszkańcy Czerwionki nie rezygnowali z planów budowy nowej świątyni.

 

Mijały lata i kościół p .w. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Czerwionce stawał się za mały dla rozwijającej się liczebnie parafii. Po raz kolejny w umysłach kapłanów i wiernych odżyła myśl o podjęciu budowy nowej świątyni. Nadzieje odżyły, gdyż wypadki z sierpnia 1980 roku oraz powstanie w Polsce NSZZ „Solidarność' zwiększyły możliwość uzyskania zezwolenia na budowę kościoła. W związku z tym ks. Feliks Hanusek 18 kwietnia 1982 roku zwrócił się do miejscowych władz z prośbą o umieszczenie w planach rozbudowy miasta nowego obiektu sakralnego. Jakie byty dalsze losy tej sprawy, trudno dziś dokładnie stwierdzić, gdyż następne pismo w tej sprawie, znajdujące się w archiwum parafii p.w. NSPJ w Czerwionce, nosi datę 22 marca 1985 roku. Na to pismo władze miasta udzieliły pozytywnej odpowiedzi, stwierdzając, że w planach rozbudowy miasta uwzględni się budowlę sakralną.

 

Wreszcie 13 lutego 1986 roku Kuria Diecezjalna w Katowicach poinformowała ks. proboszcza Feliksa Hanuska o wynikach uzgodnień z Urzędami Wojewódzkimi w Katowicach, Bielsku-Białej i Częstochowie. Efektem tych uzgodnień była wstępna zgoda władz na budowę. Ostatecznie 18 grudnia 1986 roku Urząd Wojewódzki w Katowicach wydał postanowienie, zezwalające na lokalizację obiektów sakralnych na działce stanowiącej własność Skarbu Państwa, położonej przy ulicy Parkowej. Informację tę przekazał wiernym ks. F.Hanusek podczas rekolekcji parafialnych 19 marca w uroczystość św. Józefa Oblubieńca NMP. Parafianie przyjęli tę wiadomość z wielką radością, ale i niedowierzaniem. W ten sposób została otwarta droga do realizacji marzeń wielu parafian, szczególnie tych starszych wiekiem, którzy na tę doniosłą chwilę czekali wiele lat. Równocześnie trwały prace przygotowawcze, obejmujące uzgodnienia planu realizacyjnego projektu nowego kościoła z różnymi urzędami w Gliwicach, Zabrzu, Rybniku i Katowicach.

 

4 marca 1988 roku Komisja Sztuki Sakralnej przy Kurii Diecezjalnej w Katowicach zaopiniowała projekt koncepcyjny nowego kościoła, którego autorami są:inż. arch. Grzegorz Ratajski, inż. arch. Adam Skrzypczyk i inż. arch. Marian Krężel. Formalnego wykupienia placu pod budowę kościoła dokonano 27 lutego 1989 roku. W krótkim czasie powstał problem wyboru patrona dla nowej parafii - wybrano św. Józefa Oblubieńca NMP, ponieważ w dniu Jego święta ks. Feliks Hanusek przekazał wiernym radosną nowinę o możliwości budowy nowej świątyni. W liście z 1 września 1989 roku do Kurii Diecezjalnej w Katowicach ks. Feliks Hanusek tak uzasadnia wybór patrona dla nowej parafii:

„W Polsce wybudowano już 264 kościoły pod wezwaniem św. Józefa, ale wybór Józefa jako Opiekuna Pana Jezusa i Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny zasługuje w dekanacie dębieńskim na kościół pod takim wezwaniem, gdyż imię JÓZEF oznacza tyle co BÓG PRZYDAŁ. Rzeczywiście, Bóg przydał do istniejące go już kościoła p. w. NSPJ w Czerwionce jeszcze jeden kościół...'

 

Kuria Diecezjalna w Katowicach wyraziła zgodę na wybór tegoż patrona i zaproponowała, aby odpust parafialny był obchodzony 19 marca.

Budowa Kościoła

17 września 1989 rokuksiądz Andrzej Morawski, wikariusz kościoła parafialnego p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Czerwionce, otrzymał z rąkks. biskupa katowickiego Damiana Zimonia polecenie prowadzenia budowy kościoła p.w. Św. Józefa Oblubieńca. 5 września 1989 roku to moment historyczny dla mieszkańców Czerwionki, to dzień rozpoczęcia prac na placu budowy. Zaczęto przygotowywać teren budowy oczyszczając go z zarośli i chwastów. W ostatnią sobotę września poświęcono krzyż i plac budowy, aby Opatrzność Boża czuwała nad pracą robotników. Rozpoczęto prace związane z budową tymczasowej kaplicy i budynków gospodarczych.

1 grudnia 1989 roku ks. biskup Gerard Bernacki poświęcił tymczasową kaplicę, gdzie odtąd miała być sprawowana Msza Św. do czasu powstania nowej świątyni. Tego samego dnia ks. biskup Bernacki wręczył księdzu Morawskiemu dekret Księdza Biskupa Katowickiego, na mocy którego erygowana została nowa, tymczasowa parafia p.w. Świętego Józefa Oblubieńca w Czerwionce. Natomiast ks. Andrzej Morawski został mianowany jej administratorem.

 

Lata 1990-1992 to okres kształtowania się nowej parafii. Wybudowano w tym czasie zaplecze gospodarcze, jak również rozpoczęto budowę nowego probostwa. W sierpniu roku 1992 dotychczasowy proboszcz ks. Andrzej Morawski opuścił parafię w Czerwionce, podejmując trud pracy misyjnej na terenach byłego Związku Radzieckiego. Parafianie żegnając swojego proboszcza w czasie Mszy Św., z serca przepełnionego wdzięcznością dziękowali Kapłanowi za wszelką pracę przy kształtowaniu oblicza nowej parafii tak w sprawach dotyczących ducha wiary jak i pracach budowlanych. 26 sierpnia 1992 roku w uroczystość Matki Bożej Częstochowskiej z polecenia ks. Arcybiskupa Metropolity Katowickiego nowym budowniczym i proboszczem został ks. Jan Piontek, który przybył do Czerwionki ze Skoczowa w diecezji Bielsko-Żywieckiej, gdzie pracował w parafii Matki Bożej Różańcowej  jako proboszcz.

 

12 marca 1993 roku nadeszła długo oczekiwana chwila. Na teren budowy wkroczyli miernicy, wyznaczając miejsce nowej świątyni. W uroczystość Św. Józefa Oblubieńca – 19 marca, maszyny budowlane rozpoczęły kopanie fundamentów pod nową świątynię. Rejon naszego miasta określany jest według kryteriów gospodarczych jako rejon typowo górniczy. Wiąże się to głównie z lokalizacją pokładów węgla kamiennego na tym terenie. Eksploatacja węgla, której ubocznym skutkiem są szkody górnicze, wymagała od architektów i budowniczych niebywałego wręcz przemyślenia każdego podjętego kroku, by nie popełnić żadnego błędu na etapie projektowania i wykonywania fundamentów, co w przyszłości mogłoby grozić popękaniem murów.  Zrezygnowano z piwnic. Zabezpieczenie przed szkodami górniczymi – IV stopnia wydatnie podrożyło wykonanie płyty fundamentowej kościoła. Przywieziono ponad 1000 ton piasku potrzebnego do tak zwanej podsypki piaskowej pod fundamenty. 26 sierpnia 1993 roku firma budowlana rozpoczęła betonowanie fundamentów. Prace trwały 12 godzin. Przygotowano płytę – fundament betonowy, grubości 1,5 metra, na którym miała stanąć świątynia.

 

5 maja 1992 roku przywieziono do naszej parafii z Przemyśla trzy dzwony – Św. Andrzeja, Św. Jana i Św. Józefa, był to dar rodziny Adeli i Michała Lenartów i Eleonory Geisheimer ze Stanów Zjednoczonych. 21 czerwca 1993 roku dzwony umieszczono w tymczasowej dzwonnicy. Uroczystość poświęcenia dzwonów poprowadził Ks. Arcybiskup Damian Zimoń. 4 maja 1994 r. położono pierwszą cegłę na fundamentach świątyni, rozpoczynając tym samym wznoszenie murów kościoła. Architekci przyjęli, że świątynia będzie budowana z cegły klinkierowej, zarówno na zewnątrz jak i wewnątrz kościoła. Wielkość kościoła to powierzchnia około 800 metrów kwadratowych. Cegła klinkierowa jest droższa niż zwykła i wymaga większego zaangażowania i kunsztu ze strony murarzy, ale za to efekt pracy zawsze jest niezwykły.

 

Lata 1994 i 1995 to czas wznoszenia murów świątyni. W październiku 1995 roku na murach świątyni postawiono stalową konstrukcję dachu. Prace te wykonała wyspecjalizowana firma z Czechowic-Dziedzic.21 czerwca 1996 roku na konstrukcji stalowej dachu kościoła postawiono wieżę-latarnię. Był to pierwszy całkowicie gotowy element kościoła. W tym także dniu wieża została przyozdobiona krzyżem, który został wykonany ze stali nierdzewnej. Ramiona krzyża są zakończone pozłacanymi kwadracikami, które pięknie odbijają się w blasku słońca. Odtąd ten krzyż na wysokiej wieży, widoczny z daleka, nie tylko wyznacza miejsce świątyni, ale każdego dnia błogosławi nowy dzień, który jest przed całą parafią.

W sierpniu tego samego roku wykonano poszycie dachu. Był to ważny etap budowy, zabezpieczający wnętrze kościoła i mury zewnętrzne. Prace te w całości wykonali cieśle i stolarze z Czerwionki. Tym samym budowa kościoła p.w. Św. Józefa została w stanie surowym zakończona.

 

6 maja 1997 ks. biskup Gerard Bernacki celebrował w tymczasowej kaplicy, która stała obok budującego się kościoła uroczystą Mszę Św., w czasie której został podpisany Akt Erekcyjny budowy kościoła. Dokument podpisali: ks. biskup Gerard Bernacki, ks. dziekan Feliks Hanusek, ks. proboszcz Jan Piontek,ks. proboszcz Michał Matejczyk, ks. wikary Ernest Mosler, architekci: p. Grzegorz Ratajski, Adam Skrzypczyk, burmistrz Miasta Czerwionki Marek Kornas, kierownik budowy – Jerzy Krzyżowski, majster budowy – Franciszek Burzyk oraz przedstawiciel Rady Parafialnej – Józef Szczekała. Ks. biskup Gerard Bernacki w czasie tejże uroczystości wmurował również w przedsionku kościoła kamień węgielny, który poświęcił Ojciec Święty Jan Paweł II – 23 kwietnia 1997 roku w czasie pielgrzymki parafialnej do Rzymu. 18 marca 1997 rokuodbyła się w parafii uroczystość poświęcenia czterech krzyży, które zostały umieszczone na czterech wieżyczkach wokół kościoła. Aktu poświęcenia dokonał ówczesny Wikariusz Generalny naszej Archidiecezjiks. dr Wiktor Skworc – dzisiejszy arcybiskup metropolita katowicki.

 

10 września 1997 roku wewnątrz budującego się kościoła, pełnego jeszcze surowości i niewykończonych ścian, odbyła się peregrynacja obrazu Matki Bożej Jasnogórskiej. Przewodniczył uroczystościom ks. biskup Gerard Bernacki. Św. Józef podejmował Czcigodną Oblubienicę w miejscu, które miało stać się jego własnością, w miejscu gdzie miał doznawać szczególnej czci. 3 grudnia 1998 r. także wewnątrz ciągle wykańczanej świątyni odbyła się górnicza uroczystość. W 100-lecie kopalni „Dębieńsko” – Dyrekcja i Załoga kopalni ofiarowała kościołowi w Czerwionce wotum wdzięczności – figurę Św. Barbary – wykonaną z węgla, by w ten godny sposób oddać hołd swojej patronce, zawierzając górniczy los w trudnym czasie przemian.

 

W roku 1999 – wewnątrz kościoła zakończono prace przy prezbiterium świątyni. Głównym elementem dekoracyjnym jest olbrzymi krzyż, w którym znajduje się 7 obrazów związanych z życiem Św. Józefa. Przepiękny ołtarz, ambonka, tabernakulum, chrzcielnica, sedilia i świeczniki to połączenie białego marmuru i drzewa dębowego. Posadzka wykonana z czerwonych płytek klinkierowych niezwykle komponuje całość wystroju. Pracami wewnątrz kościoła kierował pan architekt Grzegorz Ratajski. Prace malarskie prowadził artysta malarz z Tychów – pan profesor Stanisław Kluska. Wykonawcami prac natomiast byli: firma stolarska z Pszczyny oraz firma kamieniarska ze Skarżyska-Kamiennej. Chóry, którymi można obejść kościół na około przydają również całej architekturze niezwykłego piękna. W kościele w lutym 2000 roku zamontowano elektroniczne organy holenderskiej firmy Johanuss. W nawie głównej kościoła ustawiono tymczasowo 320 krzeseł.

 

W Roku Jubileuszowym – w niedzielę 19 marca 2000 r. – w Uroczystość Św. Józefa Oblubieńca – Ks. Arcybiskup Metropolita Górnośląski Damian Zimoń dokonał uroczystego poświęcenia tutejszego kościoła. A błogosławiąc tę świątynię spełniał oczekiwania i marzenia pokoleń, dając Czerwionce miejsce, o które wielu każdego dnia modliło się do Boga przez minione pokolenia.

 

 

Źródło:

Ks. Jan Piontek, Historia budowy kościoła p.w. Św. Józefa Oblubieńca NMP w Czerwionce – dekanat Dębieńsko, [w:] Wiadomości Diecezjalne, nr 9, rok 69, wrzesień 2001, s. 441-446.

Do pogłębienia wiadomości z zakresu historii parafii może posłużyć lektura książki:
Bogu chwała, red. R. Ratajczak, Czerwionka-Leszczyny 2000.

O PATRONIE

Życie 

Po zaślubinach Matki (Jezusa), Maryi, z Józefem, wpierw nim zamieszkali razem, znalazła się brzemienną za sprawą Ducha Świętego. Józef chciał potajemnie oddalić Maryję, ponieważ wiedział, że nie jest ojcem dziecka, jednak we śnie otrzymał nakaz, aby przyjąć ją do siebie. Nadał mającemu się narodzić chłopcu imię Jezus. Według żydowskiego prawa ojciec dziecka mógł nadać mu imię – czynność ta była uznaniem dziecka za swoje. To Bóg nadał imię Jezusowi, ale przed ludźmi uczynił to Józef i on jest uważany za ziemskiego ojca przez współziomków. Józef przyjął Maryję do swego domu w Nazarecie. Zanim jeszcze urodził się Jezus, ukazało się zarządzenie Cezara Augusta o spisie ludności. Każdy mieszkaniec spisywany był w miejscu swego urodzenia, więc Józef udał się z rodziną w podróż do judzkiego Betlejem, skąd pochodził. Gdy dotarli na miejsce, Maryja urodziła Jezusa i położyła w żłobie, nie było bowiem dla nich miejsca w gospodzie. Św. Józef był świadkiem pokłonu pasterzy nowo narodzonemu dziecięciu. Po ośmiu dniach obrzezano dziecię, a potem zaniesiono do Jerozolimy, by przedstawić je Panu i złożyć ofiarę wykupującą. Złożyli ofiarę ubogich – parę synogarlic lub dwa gołębie, co by wskazywało, że nie byli zamożni.

 

Mateusz (Mt 2,nn) zrelacjonował pokłon mędrców ze Wschodu w Betlejem. Nie wiadomo, ile lat miał wówczas Jezus. Józef we śnie otrzymał nakaz natychmiastowego udania się do Egiptu, by ochronić życie Jezusa. Powrócili dopiero po ponownym śnie Józefa, który dowiedział się, że Herod nie żyje. Osiedli w Nazarecie w Galilei. Łukasz wspomniał jeszcze Józefa, gdy dwunastoletni Jezus zagubił się podczas pierwszej pielgrzymki do Jerozolimy. Później ewangelie o nim milczą.


Święto

Kult św. Józefa na dobre zaczął propagować dopiero papież Pius IX, który w 1870 r. ogłosił go Opiekunem Kościoła. Następnie Pius XII ogłosił go patronem robotników, a bł. Jan XXIII patronem Soboru Watykańskiego II.


W Kościele prawosławnym jego święto przypada w styczniu. 19 marca obchodzone jest jego święto w Kościele anglikańskim, ewangelickim i katolickim. 1 maja katolicy obchodzą również wspomnienie świętego Józefa robotnika. W wieku XIX przełożeni generalni 43 zakonów wystosowali prośbę do papieża i ojców soboru o ogłoszenie św. Józefa patronem Kościoła. Papież Pius IX przychylił się do prośby i dekretem Quaemadmodum Deus z dnia 10 września 1847 roku wprowadził odrębne święto liturgiczne Opieki świętego Józefa. Wysłał też list do biskupów świata z wyjaśnieniem i uzasadnieniem, jakie pobudki skłoniły go do ustanowienia tego święta. Papież wyznaczył to nowe święto na III Niedzielę Wielkanocy. To święto obchodzili już przedtem karmelici (od roku 1680), augustianie (od 1700), a potem dominikanie z oktawą (1721). Papież Pius X przeniósł to święto na drugą środę po Wielkanocy i podniósł ją do rangi pierwszej klasy. Zmienił jednocześnie nazwę święta na: świętego Józefa, Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny, Wyznawcy, Patrona Kościoła Powszechnego. Na dzień uroczystości wyznaczył tenże papież środę po drugiej niedzieli Wielkanocy. Papież Pius XII zniósł to święto, ale w jego miejsce w roku 1956 wprowadził nowe święto tej samej klasy: św. Józefa Pracownika (1 maja). Tak pozostało dotąd, z tym jednak, że ranga tego drugiego święta została obniżona do wspomnienia (1969). Tytuł zaś Patrona Kościoła Świętego Pius XII dołączył do święta 19 marca.

 

Dnia 1 maja 1955 roku zwracając się do Katolickiego Stowarzyszenia Robotników Włoskich papież Pius XII proklamował ten dzień świętem Józefa rzemieślnika, nadając w ten sposób religijne znaczenie świeckiemu, obchodzonemu na całym świecie od 1892 r., świętu pracy. Odtąd dzień 1 maja jest radosnym świętem, akcentującym szczególną godność i znaczenie pracy, jest wyrazem zrozumienia i poszanowania jej roli w duchowym rozwoju człowieka, a także okazją do złożenia hołdu tym jej wartościom, które pozwalają stosunki między ludźmi ją wykonującymi oprzeć na zasadach pokoju społecznego, dalekich od niezgody, gwałtu i nienawiści.

 

Dlaczego jako dzień wspomnienia i oddawania czci św. Józefowi wybrano właśnie 19 marca? Niestety, dokładnie nie wiadomo. Powodem może być bliskość uroczystości Zwiastowania Maryi, która przypada 25 marca, albo też fakt, że w starożytnym Rzymie 19 marca obchodzono święto bogini rzemieślników - Minerwy. Byłaby tu pewna paralela do św. Józefa, który przecież był cieślą, a więc rzemieślnikiem.

 

Liturgiczne święto św. Józefa po raz pierwszy spotykamy w IV w. w klasztorze św. Saby pod Jerozolimą. W zachodnim chrześcijaństwie zaczęło przyjmować się powoli po VIII wieku. Kult Świętego w liturgii potwierdzają rękopisy z IX w. odnoszące się do benedyktyńskiego klasztoru na wyspie Reichenau. Od wieku X martyrologia regularnie wymieniają imię św. Józefa pod datą 19 marca. Początki kultu Świętego w Polsce przypadają na średniowiecze, a jego rozkwit datuje się od XVII w. i związany jest z powstaniem sanktuarium w Kaliszu. Dopiero papież Sykstus IV w 1479 wprowadził święto do brewiarza i mszału rzymskiego. W XVII wieku Papież Grzegorz XV rozszerzył je na cały Kościół.

Patron:

 

Rodzin, ojców, kobiet w ciąży

Kościoła Powszechnego - ogłoszony przez papieża Piusa IX, 8 grudnia 1870

Umierających

Robotników